Laatst zat ik zo wat te mijmeren, ik zag mijzelf als jong ventje thuis op de bank zitten, met natte haartjes en een Suske en Wiske in de hand. Een onschuldig beeld, een beeld dat mij de trap op stuurde om eens wat oude albums van Suske en Wiske op te snorren. Vol melancholie begon ik een van de albums te lezen, ouderwets genieten. Op een zeker moment overviel mij de gedachte of sommige grappen en stereotyperingen in deze oude stripverhalen in deze tijd eigenlijk nog wel 'acceptabel' zouden zijn. Waarschijnlijk niet, maar ja, het was natuurlijk een andere tijd met een andere mores. Ik liet mijn gedachten gaan over wat er tegenwoordig nog meer ‘niet meer zou kunnen’. Hoe zouden de snijdende en kolderieke grappen van Jiskefet uit de jaren negentig op dit moment ervaren worden? Zou de humor van destijds nu verkeerd vallen?

De kracht van comedy en cabaret is om grappen te maken die lekker op het randje zijn, maar is dat randje de afgelopen jaren niet wat gaan verschuiven? Is er een soort zelfcensuur aan het ontstaan? Zo waren de oude Fokke en Sukke cartoons bijvoorbeeld een stuk gewaagder dan ze nu zijn.

De tenen in Nederland lijken elk jaar weer iets langer te groeien, daardoor is het steeds lastiger in te schatten wie zich zomaar beledigd kan voelen of zich als slachtoffer ziet. Tja, humor blijft een lastig ding, want mag ik eigenlijk nog wel die mop vertellen over een Belg, een Arabier en een Jood die op straat liepen? Ik ben het spoor soms even bijster, maar daarin sta ik gelukkig niet alleen. Een groeiende groep mensen worstelt met alle nieuwe politiek correcte normen. Van huiskamer, Tweede Kamer, klaslokaal, collegezaal, tot in de Rijswijkse raadszaal, iedereen lijkt te koorddansen. Niemand weet meer wat op welk goudschaaltje gewogen moet worden.

Denk even aan dat schilderij met die blote borst die laatst weggehaald werd uit de rechtbank in Almelo, waarom was dat nu ook alweer? Of die malle discussie begin dit jaar over de Rijswijkse Generaal Spoorlaan, de foute naam waar enkele actiegroepen over vielen, want Nederland schijnt vol te hangen met onze geschiedenis, mag dat wel?

Gelukkig is mijn zoon te oud voor zwarte piet en hebben we thuis, tot ergernis van mijn vriendin, een genderneutraal toilet, dus over die zaken hoef ik in ieder geval niet meer na te denken.

Enfin, om alle verwarrende gedachten eens lekker van mij af te laten glijden zat ik het afgelopen weekend met natte haartjes op de bank naar Formule 1 kijken, maar waar waren de wulpse dames in de pits nou gebleven? Ik was tenslotte toch niet voor niets zo vroeg opgestaan? Bleek ik verdorie zomaar vergeten dat ook dit klaarblijkelijk niet meer gepast is.

Politieke correctheid wordt voorgesteld als een vorm van beschaving, maar deze nieuwe vorm van beschaving begint stukje bij beetje aan onze vrijheid van meningsuiting te knagen. Politiek correcte overtuigingen krijgen meer en meer een dogmatisch karakter, het lijkt soms zelfs wel een religie. Meningen worden dwingender geuit en discussies worden vijandiger. Ieder ‘onwelgevallig’ geluid kan zomaar worden afgestraft.

Misschien zitten we met z’n allen in een filosofische tweestrijd over het nieuwe goed en fout. En omdat er natuurlijk nooit slechts één waarheid is, kan ook niemand echt bepalen welke waarheid de juiste is. Het gevolg hiervan is dat de goedbedoelde politieke correctheid een wig tussen mensen drijft. Polarisatie zelfs versterkt in plaats van tegengaat.

Zou het niet prettig zijn als we niet over elke gedachte of onderwerp iets te hoeven vinden, of erover te hoeven debatteren? Elkaar niet willen veranderen? Maar gewoon ieder zijn eigen geluid of eigenzinnigheid gunnen? Af en toe een beetje aan gezonde zelfreflectie doen? Zoeken naar dat wat ons allen verbindt, en niet naar wat ons verdeelt? Een beetje om onszelf lachen?

Dan kan ik tenminste met een gerust hart kijken hoe mijn zoon, met natte haartjes op de bank, naar zijn telefoon aan het staren is…..

Jeroen Weber
Rijswijkse dwarsdenker
(Bestuurder bij LP Rijswijk en LP Nederland)