Een zogeheten quickscan door de Haagse Jeugdombudsman Yvette Nass onder jongeren en professionals die zich met jongeren bezigheden heeft haar geleerd dat Haagse jongeren zich in de coronapandemie vooral zorgen maken over hun mentale gezondheid, de studie(voortgang), werk en inkomen en hun sociale leven.
Zij ervaren, zo geeft Nass dinsdag het college in een rapport aan, in toenemende mate stress, psychische problemen, eenzaamheid en gebrek aan toekomstperspectief. Volgens de ombudsvrouw worden jongeren financieel flink geraakt door de coronacrisis. Zij verliezen (bij)banen, jeugdwerkloosheid neemt toe, thuiswonende jongeren kunnen geen of beperkt aanspraak maken op een bijstandsuitkering en krijgen door verlies van inkomen in toenemende mate te maken met schulden.
Nass wijst er ook op dat jongeren uit de jeugdzorg die nu nog zelfstandig wonen, door verlies van inkomen hun huis dreigen te verliezen. "Zij kunnen namelijk geen bijstand aanvragen omdat zij meestal studiefinanciering hebben", aldus de ombudsvrouw. Een groot probleem is ook dat dat kinderen en jongeren aangeven het huis uit te moeten of te willen, omdat het thuis niet meer gaat. Door stress en spanningen of omdat ouders hen financieel niet meer kunnen of willen ondersteunen. D
Wat jongeren en professionals tevens aangeven is dat de toelatingseisen voor Beschermd Wonen en Wonen strenger zijn geworden. Er moet veel ‘problematiek’ spelen aldus de betrokkenen wil een jongere een maatwerkarrangement wonen krijgen. Soms kan dat met ambulante ondersteuning, maar doordat er niet of nauwelijks zelfstandige woonplekken zijn voor deze groep, groeit de dakloosheid onder jongeren en komt ambulante begeleiding vaak niet van de grond.
Daarnaast constateert Nass een groeiende verveling onder jongeren door wegvallen van dagbesteding, sluiting van de horeca c.q. uitgaansgelegenheden en het verbod op festivals en evenementen. "Hierdoor zijn er onderling minder sociale contacten en meer situaties van sociaal isolement. Dit leidt tot meer psychische problemen, meer blowen, meer excessen met alcohol gebruik en meer experimenteren met gebruik van tripmiddelen."
De ombudsvrouw ziet ook dat jongeren problemen op school ervaren. Soms kunnen zij dagenlang niet naar school in afwachting van de uitslag van een coronatest, soms omdat er lessen uitvallen door zieke leraren of leraren in quarantaine. Net als het college en de raad ziet zij ook bijkomende problemen als leerlingen op het vmbo die veel van hun vakken niet online kunnen doen en hebben jongeren grote problemen bij het vinden van stageplekken. En als jongeren dit jaar zijn afgestudeerd ondanks alle uitdagingen dan zijn zij veelal onzeker of zij werk kunnen vinden of met een vervolgopleiding kunnen starten.
Nass wijst er niet als enige op dat jongeren zeggen niet echt te weten wat de regels zijn. En als ze al weten wat wel en niet mag, geven ze aan zich ook niet allemaal aan de maatregelen te houden, onder meer omdat zij de indruk hebben dat het virus hen niet kan treffen. De ombudsvrouw wijst ook op de zogenoemde influencers die diverse (tegengestelde) signalen verspreiden waardoor jongeren afhaken.
Volgens de ombudsvrouw pakken de coronamaatregelen voor een groep jeugdigen en gezinnen wel positief uit. Zij hebben juist baat bij thuisonderwijs en veel thuis zijn door minder druk en stress. Het feit dat er minder bemoeienis is van hulpverleners wordt door sommige gezinnen ook als positief ervaren, net als het feit dat incassoprocedures en huisuitzettingen tijdelijk zijn bevroren. Opvallend is dat door het sluiten van horeca etc. er meer onderlinge verbondenheid wordt gevoeld.
Nass heeft in har rapport ook tips opgenomen van wat de gemeente kan doen. Zo moeten er meer ontmoetingsplekken komen waar jongeren binnen de geldende maatregelen op kleine schaal en passend binnen de coronamaatregelen kunnen en mogen verblijven. Ook moet het college komen met eenduidiger informatie over het virus en de maatregelen zodat jongeren in de hoeveelheid informatie de weg niet kwijtraken. Dat moet dan gebeuren via kanalen waarop jongeren actief zijn, zoals Instagram, Whatsapp en Tiktok.
Belangrijk is dat (ook) jongeren het nut en de urgentie zien en voelen van de maatregelen zodat zij zich daar beter aan houden en ook elkaar op kunnen aanspreken. Jongeren geven aan dat nu vaak niet duidelijk is waar zij terecht kunnen met hun hulpvragen en problemen.
Jongeren geven ook aan dat het belangrijk is al bestaande netwerken van jongeren (ervaringsdeskundigen) en professionals op het gebied van mentale gezondheid en financiële opvoeding/ schuldenpreventie te benutten. Zij hebben ook behoefte aan goed werkende materialen (laptops of computer) en financiële ondersteuning en/of hulp bij scholing en het vinden van werk. Ook pleiten zij voor meer huiswerkbegeleiding. Jongeren, zonder klassikale lessen, lukt het nu namelijk niet altijd om bij te benen en bij te blijven.
Nass en de betrokkenen vragen de gemeente daarom dit probleem samen met de schoolbesturen op te pakken. Jeugdprofessionals werpen nog een ander belangrijk probleem op: mantelzorg door jongeren. Zij vragen de gemeente daarom oog te hebben voor de mantelzorgende taak van veel jongeren. Die zorgen niet alleen voor zieke ouder(s), en broertjes/zusjes, maar moeten daarnaast vaak ook nog werken voor inkomen.