Het landelijk actiecomité Raden in Verzet liet de afgelopen week op verschillende manieren van zich horen. Op vrijdag 21 maart jl. sprak voorzitter en Zoetermeers VVD-raadslid Rob Duiven namens het comité zijn steun uit voor de door de VNG voorgestelde marsroute naar en na 14 april 2025. “Als we dit voorbij laten gaan, kunnen we in de toekomst nooit meer een serieus geluid laten horen,” aldus Duiven. “Dit is het moment om de streep die we in het zand hebben getrokken daar te laten staan.”

De periode tot 14 april 2025 wordt gezien als een beslissend moment. Dan moet het kabinet duidelijkheid geven over de toekomstige financiële verhoudingen tussen Rijk en gemeenten. Raden in Verzet blijft zich tot die tijd actief inzetten met acties en het versterken van de stem van de gemeenteraad.

Op 26 september was Raden in Verzet uiteraard ook aanwezig bij het commissiedebat in de Tweede Kamer met de minister van BZK over de gemeentelijke financiën. Op diezelfde dag vond ook het congres ‘Voorbij het Ravijnjaar’ plaats. Voorafgaand aan het congres deelden raadsleden actiebuttons uit aan deelnemers met de oproep: ‘Geen taken zonder knaken’. Tijdens het programma-onderdeel ‘Schaken op twee borden’ sprak Rob Duiven over de actuele spanningen tussen het financieel beleid van het Rijk en de oplopende lokale tekorten. In zijn bijdrage onderstreepte hij het budgetrecht van de gemeenteraad – een kernrecht dat de positie van de raad in het lokale bestuur bevestigt, zeker wanneer ingrijpende keuzes voor inwoners noodzakelijk zijn. “Het zijn de raadsleden die die keuzes moeten maken en zich daarvoor richting de inwoners moeten verantwoorden,” aldus Duiven. “De oplopende tekorten zetten raadsleden voor moeilijke afwegingen, terwijl landelijke regelgeving en taakstellingen weinig ruimte laten voor lokaal maatwerk. Daarmee komen zowel de gemeentelijke autonomie als het
vertrouwen in de lokale democratie onder druk te staan. Door de toenemende sturing vanuit het Rijk ervaren veel raadsleden minder ruimte om lokaal invulling te geven aan hun taken.”

Het actiecomité benadrukt daarom dat gemeenten moeten beschikken over voldoende middelen om hun taken goed uit te voeren, én over de bijpassende sturingsmogelijkheden en bevoegdheden. Gemeenten mogen nooit meer in de situatie terechtkomen waarin zij wél verantwoordelijk worden gehouden voor taken, maar daar niet de financiële middelen voor ontvangen. De interbestuurlijke (financiële)
verhoudingen tussen Rijk en gemeenten moeten worden gebaseerd op gelijkwaardigheid en samenwerking.

Raden in Verzet begon in 2020 als initiatief van de gemeenteraad van Zoetermeer, aanvankelijk gericht op de knelpunten binnen de Wmo en jeugdzorg. Inmiddels is het uitgegroeid tot een landelijke beweging van raadsleden, met meer dan 300 aangesloten
gemeenteraden en ruim 1200 ondertekenaars van het manifest ‘Zonder geld geen gemeenten’. Het actiecomité richt zich op het informeren en mobiliseren van raadsleden, en oefent daarnaast druk uit op de VNG en het Rijk om structurele financiële oplossingen voor gemeenten af te dwingen.