De gesprekken die de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) onlangs met het Rijk voerde over een combinatie van structureel extra budget en maatregelen om de Jeugdwet beheersbaar te maken, zijn op niets uitgelopen. Na afloop van de gesprekken deelde de VNG mee arbitrage in te roepen voor het oplossen van een geschil met het kabinet over de tekorten in de jeugdzorg.

Het bureau AnderssonElffersFelix (AEF) bracht in december 2020 een rapport uit naar aanleiding van een onderzoek met betrekking tot de financiële tekorten in de jeugdzorg. In het rapport valt te lezen dat gemeenten in 2019 1,6 tot 1,8 miljard euro meer hebben uitgegeven dan het beschikbare budget. Een theoretische berekening geeft aan dat het budgettekort in Rijswijk 4.420.000 euro bedraagt.

Wethouder Larissa Bentvelzen, onder meer portefeuillehouder jeugd, zegt het “zeer zorgelijk” te vinden dat, ondanks de feiten in het recent AEF rapport, het ministerie deze discussie weer voor zich uit schuift. Bentvelzen: “Wat we zien is dat we als gemeenten steeds meer taken gaan uitvoeren, zonder invloed te kunnen uitoefenen op het beleid enerzijds, maar tegelijkertijd wel opdraaien voor de financiële consequenties hiervan”.

Preventie
Of de wethouder zich nog zorgen maakt over aanvullende financiële besparingen die worden onderzocht, zoals het schrappen van preventie? De wethouder: “Daar is een wetswijziging voor nodig. Eigen bijdrage mag niet volgens de huidige jeugdwet en preventie schrappen ook niet, preventie is eveneens opgenomen in de jeugdwet. Preventie schrappen vind ik geen goed idee. Goede inzet van preventie leidt naar mijn mening naar meer efficiëntere inzet van de jeugdzorg, plus dat je sneller kunt afschalen omdat je problemen niet groter laat worden dan dat ze zijn. Vroegere erkenning en herkenning van de problematiek leidt in mijn optiek wel naar concrete besparingen. Wanneer je vroeger een keer spijbelde, zat je bij de conrector, tegenwoordig zit je prompt in een jeugdhulpproject. Daar mogen we kritischer op worden”.

Tekentafel
Bentvelzen vindt het overigens wel opvallend dat de Rijksoverheid concludeert dat de jeugd het nu zo zwaar heeft, nu nog eens extra door Covid-19, terwijl er geen extra financiële middelen beschikbaar zijn voor de jeugdzorg. “De gemeenten vangen nu de tekorten hiervan op door enerzijds op andere publieke terreinen te bezuinigen of de gemeentelijke lasten te verhogen. Mij bekruipt als wethouder dan ook steeds meer het gevoel dat ministeries geen idee hebben wat zich zoals op lokaal niveau afspeelt. Ik zou de minister en ambtenaren daarom graag uitnodigen om een paar dagen met mij mee te draaien in de praktijk van mijn gemeente. Ik ben benieuwd naar hun ervaring om hun plannen van de tekentafel nu in de praktijk te ervaren”.

Jaarrekening
Hoeveel Rijswijk in 2020 meer aan jeugdzorg heeft uitgegeven wordt pas bekend in mei 2021, wanneer de jaarrekening wordt opgemaakt. Bentvelzen: “Wat de gevolgen zijn van de tekorten bij de gemeente met betrekking tot de jeugdzorg is een politiek vraag. Wanneer er structureel geld bijgelegd wordt, gaat dat ten koste van andere domeinen. In Rijswijk zullen we dan keuzes moeten maken voor welke onderdelen van de stad minder geld beschikbaar is”.

Redactie: Peter Petit