Meerdere partijen betwijfelen of zorgen om de overheidsfinanciën wel de echte aanleiding waren voor NSC om weg te lopen van de onderhandelingen over een nieuw kabinet. "Ik denk dat maar weinig mensen denken dat dit echt de belangrijkste reden was", aldus CDA-leider Henri Bontenbal in het debat over de kabinetsformatie.

NSC-voorman Pieter Omtzigt schrok naar eigen zeggen van een inventarisatie van mogelijke financiële tegenvallers waar de ministeries vorige week mee kwamen. Hij erkent dat de gesprekken bij informateur Ronald Plasterk niet altijd zo constructief verliepen als sommige partijen willen doen geloven, maar houdt vol dat de overheidsfinanciën "de druppel waren die de emmer deed overlopen."

Ter illustratie somde Omtzigt nog eens wat mogelijke tegenvallers op waar het volgende kabinet volgens de opgave van de ministeries zelf rekening mee moet houden. Bij elkaar kan dat oplopen tot enkele tientallen miljarden extra, rekende Omtzigt voor.

Jetten

D66-leider Rob Jetten, tevens demissionair minister voor Klimaat en Energie, wees hem daarop terecht. Hij benadrukte dat het juist aan het nieuwe kabinet is om keuzes te maken die bepalen of dat extra geld allemaal nodig is. "Want dat is uiteindelijk wat besturen is: de moed hebben om te bepalen wat je wel en niet doet met al die hard verdiende belastingcenten."

Toen Omtzigt Jetten vervolgens opriep "zijn eigen brieven" te lezen, ontstak de D66-leider in woede. De inventarisaties die op de formatietafel belandden, waren opgesteld op ambtelijk niveau. "We gaan hier niet de indruk wekken dat ik of mevrouw Yeşilgöz, of een andere minister, verantwoordelijk was voor de inhoud van die brieven."