Op vakantie in Italië had ik weer eens de lachers op mijn hand. Ik vertelde mijn vrienden daar hoe het er in de Nederlandse politiek aan toe gaat. Ze tuimelden proestend van hun strandstoel toen ik zei dat wij in ons parlement een partij voor de dieren hebben. “Zitten er dan ook dieren in het regering?” wilden ze weten. Nee, antwoordde ik, dat gelukkig nog net niet, hoewel onze premier een volbloed hyena is en zijn drie vicepremiers, alle drie vrouwen, veel weg hebben van een coyote, een schoothond en een dom gansje.

Gelukkig ging het al snel over een onderwerp waar ik wél verstand van heb: voetbal, met name het nationale elftal. Net als dat van Italië zit dat ook niet in wat je noemt een geweldige periode. Het aanstellen van Luciano Spalletti was een noodgreep, maar wie weet pakt die goed uit, hij heeft tenslotte Napoli landskampioen gemaakt, en dat was na 1990, Maradona, niet meer gebeurd. Onze bondscoach is ook een topper, verdedig ik Ronald Koeman altijd, want hij is de enige op de wereld die zowel eerste elftalspeler als trainer was van Ajax, Feyenoord en PSV. Quizvraag: wie is die andere voetballer die voor alle drie die clubs heeft gespeeld? Tipje: hij heeft dezelfde voornaam als Gullit en in zijn achternaam zit de kleur van gele vla. Nog een vraag: wie is die andere die onze drie topclubs als hoofdtrainer onder zijn hoede had? Ook hier weer een tipje: zijn voor- en achternaam zijn dezelfde als die van ons sensatiezoekertje Hans Kraay junior.

Het Italiaanse en Nederlandse elftal dus. En de achterstand die ze beide hebben opgelopen ten opzichte van bijvoorbeeld Engeland, Frankrijk, België en Spanje. Het lijkt logisch dat Spalletti en Koeman zich desondanks kwalificeren voor het EK, volgend jaar van 14 juni tot 14 juli in Duitsland. Sterker nog, je moet er echt helemaal niets van kunnen, wil je je niet plaatsen voor dat EK, er mogen maar liefst 24 landen meedoen. De Duitsers zelf bakken er trouwens ook niets van in hun oefencampagne, maar die zullen volgend jaar wel weer een selectie hebben die voor goud gaat. En dat kun je van Italië en Nederland niet zeggen.

Waar het aan ligt? Kwaliteit, of liever het gebrek daaraan, je hoeft niet gestudeerd te hebben om dat te concluderen. Maar er is nog iets anders. Wij lullen ons suf over systemen. Dat quasiwetenschappelijke over 3-5-2, 4-3-3, 3-2-4-1, gek word je ervan. Terwijl systemen er totaal niet toe doen. Het gaat om de voetballers, kenners noemen die ‘poppetjes’, want daarmee, en niet met een systeem, win je een wedstrijd.

Het wordt tijd dat niet alleen Koeman, maar ook de media en de publieke opinie gaan inzien dat geen enkel systeem een garantie is voor succes. Stel gewoon de beste voetballers op, maak ze duidelijk wat hun taken, plichten en operationele ruimtes zijn. En doe niet zo gedateerd ingewikkeld. Doe als de Italianen die dat pad ook zijn ingeslagen. Spalletti stelt de beste verdedigers op van het moment, de beste middenvelders en de beste aanvallers. Vervolgens zegt hij, vrij vertaald: Ga je gang mannen, ik vertrouw op jullie kwaliteiten, ik ga in de kantine een klaverjasje leggen, gaan jullie maar gewoon dat potje uithalen.

Koeman zal aan een dergelijke uitleg moeten wennen, maar je bent nooit te oud om te leren, ook al ben je zestig. Dus, geachte bondscoach, gooi alle theoretische kennis die je bezit in de kliko en stel de voetballers op die in vorm zijn en nog niet volgevreten. Dus voor 13 oktober Nederland-Frankrijk en 16 oktober Griekenland-Nederland geen Memphis Depay en Frenkie de Jong die godzijdank geblesseerd zijn. Maar ook geen Virgil van Dijk die al twee jaar geen niveabal raakt, en al die andere zogenaamde vaste waarden die bepaaldelijk niet de indruk wekken er zin in te hebben. Trek de beste elf van het moment het Oranjeshirt aan. Doelman uiteraard Nick Olij, dat heeft Koeman al begrepen. En voor de rest kiezen uit Bart Vriends, Sem Steijn, Michel Vlap, Jerdy Schouten, Daan Rots, Jordy Clasie, Joey Veerman, Luuk de Jong, Tijjani Reijnders, Quinten Timber en Quilindschy Hartman. Die gretige honden gewoon hun gang laten gaan en ze adviseren op welk gedeelde van het veld ze dat moeten doen. Twijfel niet, Ronald. Verlaat het geijkte pad van de spelsystemen en stap over op voetbal volgens het systeem van de momentopname. Frankrijk thuis en Griekenland uit? Zes punten, geen centje pijn.