Afgelopen maand werd er in het journaal aandacht besteed aan een Nederlandse gemeente waar het betalen per vuilniszak was ingevoerd. Nu klinkt dit op zich niet bepaald nieuwswaardig, maar de gevolgen waren dat echter wel. Wat bleek, inwoners van betreffende gemeente dumpte hun restafval overal waar mogelijk om maar kosten te besparen. Zo werd vuilnis in verzamelbakken van de kringloop gepropt, in containers voor oude kleding, in bakken voor plastic afval of gewoonweg op straat. Vrij schaamteloos natuurlijk, maar toch, als het om geld gaat blijken mensen toch gewoon mensen, en dus niet te beroerd een beetje burgerlijke ongehoorzaamheid te vertonen.

Waar zit de crux? Wel, elke keer dat zij hun pasje voor de ondergrondse container gebruikten, kwam er anderhalve euro op hun rekening. Of het nu een volle vuilniszak betrof, een bescheiden zakje onzalig riekend kattengrit waar men snel vanaf wilde, of gewoon even een paar luiers weggooien die anders het behang zouden doen omkrullen, men moest simpelweg anderhalve euro per keer afrekenen. Deze ‘vernieuwende’ methode zou volgens ambtenaren namelijk goedkoper uitpakken voor bewoners dan het oorspronkelijke systeem voor afvalstoffenheffing. Ik durf daar overigens gerust mijn vraagtekens bij te zetten. Maar goed, deze ‘innovatieve’ methode van het betalen per zak rukt steeds verder op in Nederlandse gemeenten, als een soort olievlek. Maar kunnen we zoiets ook in Rijswijk verwachten?

Toen Rijswijk een paar jaar geleden de gepersonaliseerde pasjes voor ondergrondse containers invoerde konden we natuurlijk al op onze vingers natellen dat een soortgelijk systeem uiteindelijk ook bij ons zou worden ingevoerd. Want waarom anders die stevige investering in zo’n onzalig pasjessysteem? Bij navraag werd mij destijds door lokale politici verzekerd dat dit heus niet de bedoeling was. Mijn wenkbrauwen gingen toen al flink omhoog, en daarnaast geloof ik niet zo snel in blauwe ogen van politici, al heb ik ze zelf ook.

Pasjes, pasjes, voor alles een pasje, al die pasjes passen al lang niet meer in mijn portemonnee. Maar wat waren nu eigenlijk de directe gevolgen toen in Rijswijk de pasjes voor ondergrondse containers werden ingevoerd? Een feit is natuurlijk dat er  plots veel minder mogelijkheden waren om even snel wat weg te kunnen gooien, want wie loopt er nou dagelijks met een Avalex pasje op zak? Een gevolg was dus een zichtbare toename van zwerfafval, er zijn tenslotte maar weinig gewone vuilnisbakken. Dus, hondenbezitters met hun zakje hondenpoep, tieners met hun lege blikje Red Bull, de rommel belandt helaas toch vaak op straat door deze ‘vuilnis lock down’. Natuurlijk ligt de verantwoordelijkheid bij de mensen zelf, maar al die afgesloten containers dragen zichtbaar bij aan de toename van zwerfafval in Rijswijk, je zou het bijna uitlokking kunnen noemen als je alle mogelijkheden om wat weg te gooien afsluit, maar dat is slechts mijn bescheiden mening.

Nu is dat afsluiten ook relatief, want het pasjessysteem is vrij eenvoudig te omzeilen. Ondergrondse containers gaan namelijk ook vaak open met diverse andere kaarten, zoals OV-passen en andere pasjes met een geïntegreerde chip. Maar ook met Apps op android telefoons gaan de vuilcontainers simpel open. Sterker nog, op YouTube kun je hele demonstraties bekijken over hoe je de diverse vuilcontainers open kan krijgen zonder het vereiste pasje.

Kortom, bovenstaande overwegende zou ik de gemeente Rijswijk met klem willen adviseren nooit over te stappen op het onwenselijke ‘betalen per zak’ systeem. Sterker nog, ik pleit ervoor om ook het huidige pasjessysteem met een mooie boog in de ondergrondse container mikken, al is het maar om zwerfafval te verminderen.

Jeroen Weber, Rijswijkse dwarsdenker